06/11/20171. Το αυχενικό σύνδρομο οφείλεται κατά κύριο λόγο στην κακή στάση που λαμβάνει ο αυχένας μας κατά την διάρκεια των καθημερινών μας δραστηριοτήτων, ειδικά όταν η στάση αυτή διατηρείται μόνιμα για μακρό χρονικό διάστημα χωρίς μεσοδιαστήματα ανάπαυλας. Ονομάζεται σύνδρομο επειδή αποτελεί ένα σύνολο από κλινικές εκδηλώσεις που αφορούν διαφορετικές ανατομικές δομές του αυχένα όπως οστά, νεύρα, μύες κτλ.
2. Η κακή στάση συμβάλλει καθοριστικά στην εμφάνιση του αυχενικού συνδρόμου και συνίσταται στην ακούσια τοποθέτηση του αυχένα σε θέση που να αυξάνει τις δυνάμεις και τις ροπές φόρτισης που ασκούνται πάνω στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Η κακή στάση επιβαρύνει μια ήδη προϋπάρχουσα κατάσταση ευαισθησίας της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης που προκαλείται τόσο από την γενετικά ελεγχόμενη μειωμένη μηχανική αντοχή του αυχένα όσο και από τις εκφυλιστικές αλλοιώσεις που αρχίζουν να εμφανίζονται στον αυχένα λόγω της φυσιολογικής φθοράς που επέρχεται μετά την ηλικία των 40-50 ετών.
3. Οι πιο ευπαθείς ομάδες για να αναπτύξουν αυχενικό σύνδρομο είναι οι γυναίκες, οι ηλικιωμένοι που έχουν ξεπεράσει την 5η-6η δεκαετία της ζωής τους καθώς και τα άτομα που ασχολούνται με βαρείες χειρωνακτικές εργασίες (άρση μεγάλων βαρών κτλ) ή σε δουλειά γραφείου κατά την οποία απαιτείται παρατεταμένη ακινητοποίηση του αυχένα (πχ. χρήση Η/Υ)
4. Το αυχενικό σύνδρομο δεν έχει κάποια ειδικά συμπτώματα που να μαρτυρούν άμεσα την εμφάνιση του. Ο πόνος είναι το συνηθέστερο σύμπτωμα και μπορεί να είτε πάνω στην σπονδυλική στήλη ή παρασπονδυλικά. Ο πόνος μπορεί να συνοδεύεται από αιμωδίες (μουδιάσματα) , παραισθησίες (μυρμηκιάσματα) ή υπαισθησία (μειωμένη αισθητικότητα) του ενός ή και των δύο χεριών. Επίσης η κλινική εικόνα μπορεί να συμπληρώνεται από κεφαλαλγίες, ιλίγγους, βουητά στα αυτιά κ.α. (τα οποία επιδεινώνονται με το σύνδρομο αλλά πάντα πρέπει να διερευνώνται για ενδοκρανιακά αίτια των συμπτώμάτων αυτών).
5. Τα συμπτώματα μπορεί να επεκτείνεται και περιφερικότερα στα άνω άκρα και συνίστανται σε αιμωδίες (μουδιάσματα) , παραισθησίες (μυρμηκιάσματα) ή υπαισθησία (μειωμένη αισθητικότητα) του ενός ή και των δύο χεριών.
6. Η διάγνωση του συνδρόμου τίθεται μετά από έναν λεπτομερή έλεγχο του αυχένα και νευρολογικό έλεγχο των άνω άκρων και ολοκληρώνεται με μια απλή ακτινογραφία αυχένα ( η οποία σε περίπτωση υποψίας δισκοπάθειας πρέπει να συμπληρώνεται και από μια μαγνητική τομογραφία του αυχένα) . Οι ανωτέρω εξετάσεις αρκούν για την πλήρη διάγνωση του συνδρόμου.
7. Η αντιμετώπιση των κρίσεων άλγους και νευρολογικών συμπτωμάτων περιλαμβάνει χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και ειδική φυσιοθεραπευτική αγωγή (ρεύματα, κινησιομαλάξεις κτλ) η οποία μπορεί να επαναλαμβάνεται και κατά τις περιόδους ηρεμίας που παρεμβάλλονται μεταξύ των ανωτέρω κρίσεων.
8. Η φυσιοθεραπεία κατέχει εξέχουσα θέση στην αντιμετώπιση του αυχενικού συνδρόμου. Βοηθάει τόσο στην λύση του μυικού σπασμού των αυχενικών μυών που αποτελεί ένα επακόλουθο του συνδρόμου όσο και στην μείωση του πόνου και στην αποσυμπίεση των νευρικών ριζών που αποτελούν την αιτία των κλινικών συμπτωμάτων του συνδρόμου.
9. Τελευταία έχει εισέλθει στην θεραπευτική φαρέτρα της αντιμετώπισης του συνδρόμου και η χειροπρακτική από έμπειρους επαγγελματίες καθώς και ο βελονισμός. Τα παραπάνω έχουν αποδώσει αμφιλεγόμενα αποτελέσματα και θα ήταν συνετό να μην αποτελούν την πρώτη γραμμή αντιμετώπισης του συνδρόμου.
10. Υπάρχουν συγκεκριμένοι εργονομικοί κανόνες που ακολουθούνται στον χώρο εργασίας για την αντιμετώπιση και κυρίως για την πρόληψη της εμφάνισης του αυχενικού συνδρόμου. Αυτοί είναι η αποφυγή άρσης μεγάλων βαρών, η εναλλαγή δραστηριοτήτων (και όχι η παρατεταμένη ακινητοποίηση του σώματος για πολλές ώρες) , η εργονομική θέση στο γραφείο (πλάτη και μηροί σε ορθή γωνία, πλήρης επαφή της ράχης στην πλάτη του καθίσματος, ύπαρξη ειδικού προσκεφάλου στο κάθισμα για υποστήριξη του κεφαλιού, ρύθμιση της οθόνης του υπολογιστή έτσι ώστε η οπτική γραμμή του βλέμματος να είναι κάθετη με την επιφάνεια της οθόνης)
11. Επιπρόσθετα μέσα πρόληψης είναι η χρήση ειδικού ανατομικού μαξιλαριού αυχένος στον ύπνο (αφού άλλωστε δαπανούμε περίπου το 1/3 της ζωής μας στο κρεβάτι) καθώς και ήπιες διατατικές ασκήσεις του αυχένος προς όλες τις κατευθύνσεις που μπορούμε να επαναλαμβάνουμε καθημερινά μετά την πρωινή έγερση.
12. Η χρήση αυχενικού κολλάρου ενδείκνυται μόνο σε περίπτωση βαρείας κλινικής εικόνας του ασθενούς κατά την οποία έχει τεθεί η διάγνωση πίεσης νωτιαίας ρίζας στον αυχένα.
13. Η γυμναστική κατά την διάρκεια των κρίσεων του συνδρόμου πρέπει να αποφεύγεται διότι οι κραδασμοί που προκαλούνται δεν αποτελούν καλό σύμμαχο στην αντιμετώπιση του συνδρόμου.
14. Η χειρουργική αντιμετώπιση του συνδρόμου ενδείκνυται όταν , από τον απεικονιστικό έλεγχο έχει τεθεί η διάγνωση σοβαρής δισκοπάθειας ( προβολή μεσοσπονδυλίου δίσκου και πίεση νωτιαίου νεύρου) ή σοβαρής πίεσης της νωτιαίας ρίζας κατά την έξοδό της από τον σπονδυλικό σωλήνα. Στις περιπτώσεις αυτές στόχος της χειρουργικής θεραπείας είναι η άμεση αποσυμπίεση του νεύρου που πιέζεται κάτι που θα ανακουφίσει άμεσα τον ασθενή.
ΔΗΜ. Ν. ΚΑΚΛΑΜΑΝΗΣ
ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ