ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΡΠΙΑΙΟΥ ΣΩΛΗΝΑ. Τι πρέπει να γνωρίζουμε (του κ. Δημήτριου Ν. Κακλαμάνη Χειρουργού - Ορθοπαιδικού)

Το Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνα είναι μια νοσηρή οντότητα με διαρκώς αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης στον πληθυσμό, κυρίως ανεπτυγμένων χωρών, ως αποτέλεσμα των αυτοματοποιημένων μεθόδων που χρησιμοποιούνται στον χώρο εργασίας. Η συχνότερη εμφάνιση του είναι σε λεπτές χειρωνακτικές εργασίες κατά τις οποίες γίνονται επί μακρό χρονικό διάστημα επαναλαμβανόμενες κινήσεις του καρπού και των δακτύλων χωρίς μεσοδιαστήματα ανάπαυλας. 

Το σύνδρομο αποτελεί μια διαταραχή της λειτουργικότητας του καρπού και της άκρας χειρός και εκδηλώνεται με την παραπάνω κλινική εικόνα: πόνος και οίδημα στην άρθρωση του καρπού σε συνδυασμό με αιμωδίες, παραισθησίες και αδυναμία στην άκρα χείρα. Η παθογένεια του συνδρόμου συνίσταται στην συμπίεση, στην περιοχή του καρπού, νεύρων και τενόντων που οδηγούν στο χέρι και διέρχονται από τον καρπιαίο σωλήνα, ένα στενό πέρασμα ανάμεσα στα οστά και τους συνδέσμους του καρπού. Ο καρπιαίος σωλήνας ερεθίζεται από εξωγενείς παράγοντες, προκαλείται οίδημα, μειώνεται το εύρος του σωλήνα έτσι πιέζονται όλα τα στοιχεία που διέρχονται μέσω αυτού και κυρίως το μέσο νεύρο που είναι υπεύθυνο για την νεύρωση των τεσσάρων από τα πέντε δάκτυλα της άκρας χειρός.

Το σύνδρομο εμφανίζεται κυρίως σε ενήλικους ηλικίας 40-60 ετών, με συχνότερη εμφάνιση στις γυναίκες από ότι στους άντρες. Η σημαντικότερη αιτία που προκαλεί ερεθισμό του καρπιαίου σωλήνα και πρόκληση του συνδρόμου είναι οι αδιάκοπες, επαναλαμβανόμενες περιοδικά κινήσεις που επιτελούνται στον χώρο εργασίας αρκετών επαγγελμάτων, όπως χειριστές Η/Υ, εργάτες, δακτυλογράφοι, οδηγοί. Οι κινήσεις αυτές, όταν εκτελούνται επίμονα, μονότονα και χωρίς μεσοδιαστήματα ανάπαυλας, προκαλούν ερεθισμό της περιοχής του καρπού και συμπίεση του νευραγγειακού δεματίου που διέρχεται από αυτόν. Άλλα αίτια είναι : α) Πρόσφατος τραυματισμός στον καρπό, β) Ρευματοειδής αρθρίτιδα, γ) Σακχαρώδης διαβήτης, δ) Θυρεοειδικές παθήσεις, ε) Εγκυμοσύνη, στ) Παχυσαρκία, ζ) Γενετική προδιάθεση.

Βασικό στοιχείο για την αποτελεσματική θεραπεία του συνδρόμου είναι η έγκαιρη διάγνωση του σε πρώιμη φάση. Αυτό είναι εφικτό εάν αντιληφθούμε έγκαιρα την εμφάνιση κάποιου από τα παρακάτω συμπτώματα : α) Πόνος , μούδιασμα ή μειωμένη ευαισθησία στον αντίχειρα, τον δείκτη, τον μέσο και τον παράμεσο δάκτυλο του χεριού, β) εμφάνιση οιδήματος στον καρπό, γ) πόνος στον καρπό που μπορεί να επεκτείνεται σε όλο το μήκος του άνω άκρου. Επιπλέον, μπορούν να αξιολογηθούν ως ύποπτα και κάποια από τα παρακάτω : α) Επιδείνωση των συμπτωμάτων κατά την διάρκεια της νύχτας ή νωρίς το πρωί, β) Έντονη αδυναμία του χεριού νωρίς το πρωί,  γ) Δυσκολία στην συγκράτηση αντικειμένων ή στην εκτέλεση απλών κινήσεων όπως το γράψιμο ή ο σχηματισμός γροθιάς. Με βάση τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης θα καθοριστεί εάν η θεραπευτική αγωγή θα είναι συντηρητική (ακινητοποίηση καρπού με νάρθηκα σε συνδυασμό με χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων ή χορήγηση ενέσεων κορτιζόνης  στον καρπό για μείωση του οιδήματος) ή χειρουργική.

Επειδή όμως η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη, εφαρμόζονται σήμερα κυρίως σε εργασίες γραφείου βασικοί εργονομικοί κανόνες με στόχο την πρόληψη του συνδρόμου. Τέτοιοι κανόνες είναι : α) Εκτέλεση μυοχαλαρωτικών ασκήσεων (κάμψεις και εκτάσεις του καρπού) πριν την έναρξη και στα διαλείμματα της εργασίας, β) στην καθιστή θέση, η πλάτη πρέπει να είναι κατακόρυφη και να σχηματίζει γωνία 90 μοιρών με τους μηρούς και τα αντιβράχια, γ) τοποθέτηση πληκτρολογίου σε ύψος που να μην αναγκάζει τους καρπούς να κάμπτονται. Έτσι προλαμβάνεται στον επαγγελματικό χώρο η εκδήλωση του συνδρόμου, το οποίο, αν παραμεληθεί, μπορεί να οδηγήσει σε συρρίκνωση των μυών και μόνιμη αχρήστευση του χεριού.