06/11/2017
Με τον απολυτως αυστηρό επιστημονικό ορισμό της,οστεοπόρωση ορίζεται η σκελετική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από μειωμένηοστική αντοχή που προδιαθέτει ένα άτομο σε κατάγματα. Αποτελεί την φυσικήκατάληξη μιας διαδικασίας αποδόμησης της οστικής δομής και μείωσης της οστικήςπυκνότητας του σκελετού που ξεκινάει μετά το 30ο έτος της ηλικίαςμας.
Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι παράγοντες κινδύνου για τηνεμφάνιση οστεοπόρωσης;
1) Κληρονομικήπροδιάθεση. To 80% της επιτυγχανόμενης μέγιστης οστικής πυκνότητας εξαρτάταιαπό γονιδιακά αίτια. Είναι γνωστό ότι υπάρχουν οικογένειες οστεοπορωτικώνασθενών, στις οποιες έχει διαπιστωθεί ηύπαρξη οστεοπόρωσης μεταξύ αδελφών, ιδιαίτερα σε μονοζυγωτικές δίδυμες.
2) Πρόωρηεμμηνόπαυση. Μετά την εμμηνόπαυση πολλές γυναίκες εμφανίζουν αυξημένουςρυθμούς οστικής απώλειας Επομένως οι γυναίκες με πρόωρη εμμηνόπαυση (προ του 40 έτους) έχουν αυξημένοκίνδυνο οστεοπόρωσης
3) Διατροφήπτωχή σε ασβέστιο. Επειδή μόνο το 20-40% του λαμβανόμενου από το στόμαασβεστίου μπορεί να απορροφηθεί από το έντερο, οι ημερήσιες ανάγκες του ενήλικαείναι περίπου 1000 mg στοιχειακού ασβεστίου. Μετά την εμμηνόπαυση μειώνεται ηδυνατότητα εντερικής απορρόφησης ασβεστίου με αποτέλεσμα το ισοζύγιο ναεπιτυγχάνεται μετά πρόσληψη 1500 mg ασβεστίου καθημερινά.
Οι διαιτητικές ανάγκες σε βιταμίνη D εξατομικεύονται ανάλογα με την ικανότητα απορρόφησης τηςβιταμίνης D από τις τροφές, την ηλιακή ακτινοβολία, τη γεωγραφική περιοχή καιτην περιεκτικότητα της μελανίνης στο δέρμα. Δυστυχώςκαινούργιες έρευνες έδειξαν ότι παρά την μεγάλη ηλιοφάνεια στην χώρα μας, έναμεγάλο ποσοστό του πληθυσμού των παρουσιάζει ανεπάρκεια της βιταμίνης D
4) Το κάπνισμακαι μάλιστα η κατάχρηση του καπνίσματος (περισσότερα από 20 τσιγάρα καθημερινά)προδιαθέτει σε οστεοπόρωση. Αυτό πιθανόν οφείλεται στο γεγονός ότι οικαπνίστριες είναι μικρότερου σωματικού βάρους, έχουν ενωρίτερα εμμηνόπαυση,καταβολίζουν γρηγορότερα τα εξωγενώς χορηγούμενα οιστρογόνα.
5) Η κατάχρηση καφέκαι τσαγιού προκαλεί μεγάλη απώλεια ασβεστίου με τα ούρα. Η αυξημένη πρόσληψη οινοπνευματωδών ποτών προκαλεί επίσης οστεοπόρωση, επιδρώντας στομεταβολισμό της βιταμίνης D και δρώντας τοξικά στους κύτταρα που παράγουνοστική θεμέλια ουσία.
6) Η λήψη κορτιζόνηςσε δόσεις μεγαλύτερες των 7.5 mg πρεδνιζολόνης καθημερινά και για χρονικόδιάστημα μεγαλύτερο των 3 μηνών προκαλεί συνήθως βαριά οστεοπόρωση. Άλλαφάρμακα που σχετίζονται με οστική απώλεια είναι η ηπαρίνη, τα αντιεπιληπτικάκαι η υπερδοσολογία θυρεοειδικώνσκευασμάτων.
7) Πολλες παθησειςόπως ο υπερθυρεοειδισμός,παθησεις των παραθυρεοειδων αδενων, ρευματολογικεςνοσοι, παθησεις του γαστρεντερικού συστηματος, των νεφρων, του αιματοςπροκαλουν χαμηλη οστικη μαζα. Επισης ο ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης (τυπου Ι) είναι γνωστή αιτία πρόκλησηςοστεοπόρωσης.
8) Ο σωματικόςτύπος και το βάρος του σώματος έχει δειχθεί ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στορυθμό της οστικής απώλειας. Οι παχύσαρκες γυναίκες προστατεύονται από ταχείαοστική απώλεια, σε σχέση με τις αδύνατες, μετά την εμμηνόπαυση, ενώ αντίθετα τοχαμηλό σωματικό βάρος είναι από τουςσημαντικότερους παράγοντες οστεοπόρωσης
9) Η επίδραση της σωματικήςαδράνειας στην οστική απώλεια που παρατηρείται μετεμμηνοπαυσιακά έχειδειχθεί κυρίως σε άτομα που έχουν ακινητοποιηθεί ή ζουν καθιστική ζωή.Αντίθετα, η συστηματική άσκηση βοηθάστην αναστολή της οστικής απώλειας. Σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες η δράση αυτήείναι μεγαλύτερη όταν συνοδεύεται από ορμονική υποκατάσταση και επαρκή πρόσληψηασβεστίου.
Η διάγνωση της νόσου γίνεται με την μέθοδο της διπλήςαπορρόφησης ακτίνων Χ με την οποία μετριέται η οστική πυκνότητα. Η έγκαιρη διάγνωσητης νόσου παραμένει το σημείο κλειδί για την αποτελεσματικότερη θεραπεία της.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ν. ΚΑΚΛΑΜΑΝΗΣ
ΧειρουργόςΟρθοπαιδικός