09/02/2022Η γραπτή ιστορία που έφτασε ως εμάς, μας δίνει στοιχεία για αυτά τα 3.500 χρόνια γραπτής ιστορίας. Αυτό που άλλαξε στο πέρασμα του χρόνου ήταν το αλφάβητο, το οποίο από τη γνωστή μας Γραμμική Β’ με τα σύμβολα, πέρασε στο λεγόμενο «κυπρομινωικό συλλαβάριο».
Το εκπληκτικό ταξίδι της γλώσσας από το φοινικικό αλφάβητο στο ελληνικό συνεχίστηκε, καθώς το λατινικό, το κυριλλικό, το αρμενικό, το κοπτικό, το γοτθικό και άλλα αλφάβητα βασίστηκαν στο ελληνικό.
Η αξία της ελληνικής γλώσσας είναι αναγνωρισμένη, ιδιαίτερα στον δυτικό κόσμο, καθώς λειτούργησε ως lingua franca, ως «κοινή γλώσσα» ειδικά στην ιδιαίτερα ανεπτυγμένη λεκάνη της Μεσογείου.
Τα Ομηρικά έπη, τα κείμενα του Ευριπίδη, του Σοφοκλή, του Αισχύλου, του Ηροδότου, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη και πόσων ακόμα, έθεσαν τις βάσεις του δυτικού πολιτισμού και η μελέτη τους συνεχίζεται, καθώς τα έργα τους άγγιξαν την οικουμενικότητα της ανθρώπινης σκέψης, ξεπέρασαν τα όρια της γλώσσας.
Η ελληνική γλώσσα ήταν εκεί και στο πέρασμα προς τον Χριστιανισμό, με την Καινή Διαθήκη να γράφεται στα ελληνικά και στη συνέχεια να μεταφράζεται σε άλλες γλώσσες.
Η μαγεία της ελληνικής γλώσσας έγκειται στο γεγονός ότι χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα στην ονοματολογία επιστημονικών όρων, μαζί με τα λατινικά. Ακόμα, δεν σταματάει να μας προκαλεί εντύπωση η εύρεση ελληνικών λέξεων στα λεξιλόγια των πλέον γνωστών και αναγνωρισμένων γλωσσών.
Όλοι γνωρίζουμε λέξεις-δάνεια και αντιδάνεια που δείχνουν την ομορφιά της γλώσσας, αλλά και πιο συγκεκριμένα της ελληνικής.
Ας πάμε λίγο πίσω στην ιστορία της γλώσσας. Σημαντική ήταν η συμβολή της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, καθώς μετά το θάνατό του, η δημιουργία ελληνιστικών βασιλείων διέδωσε την ελληνική σε γεωγραφικές περιοχές, απομακρυσμένες από τον ελλαδικό χώρο.
Αργότερα η ελληνική γλώσσα θεσπίστηκε από τον Ηράκλειο ως η επίσημη γλώσσα και του Βυζαντίου αν και στην αυτοκρατορία γινόταν εκτενής χρήση και άλλων γλωσσών με πρώτα τα λατινικά.
Η μεσαιωνική ελληνική γλώσσα απαντάται στα δημώδη ποιήματα και πεζά της εποχής και φτάνει μέχρι το 1700. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα έπη του Διγενή Ακρίτα που χρονολογούνται στον 9-10ο αιώνα μ.Χ.
Για χρόνια, η γλώσσα θα αποτελέσει πεδίο αντιπαράθεσης! Θα πολιτικοποιηθεί και θα χωρίσει τους Έλληνες.
Με τη δημιουργία του ελληνικού κράτους θα επικρατήσει η καθαρεύουσα, η οποία αποτελεί μια πρόταση του Αδαμάντιου Κοραή. Στόχο είχε να «καθαρίσει» η ελληνική γλώσσα και να θυμίσει την αρχαία ελληνική, καθώς τα 400 χρόνια οθωμανικού ζυγού και η «συγχρώτιση» με άλλες εθνοτικές ομάδες είχε επηρεάσει και την ομιλούσα γλώσσα.
Η καθαρεύουσα λειτούργησε σαν συνδετικός κρίκος σε ένα νέο κράτος που είχε ανάγκη να συνδεθεί με τη λαμπρή αρχαιότητα. Πατούσε στην αρχαία ελληνική γλώσσα και έδειξε το δρόμο προς τη δημοτική γλώσσα.
Το γλωσσικό ζήτημα προκάλεσε τεράστιες διαμάχες για περίπου 150 χρόνια! Η πρώτη πετυχημένη, επίσημη κίνηση για την καθιέρωση της δημοτικής στην εκπαίδευση, έγινε το 1917 με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση της προσωρινής κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Θα φτάσουμε, όμως, στο 1976 όπου πλέον η κυβέρνηση Καραμανλή θα αποφασίσει τη χρήση της δημοτικής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, σε όλες τις λειτουργίες και τα έγγραφα του κράτους.
Η αγάπη μας για την ελληνική γλώσσα ας περάσει σε έναν κόσμο που αλλάζει, μέσα από την ορθή της χρήση, την ορθογραφία της, την ομιλία της, αλλά και τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου μας.