21/04/2022Η λέξη «Πάσχα» προέρχεται από το αραμαϊκό «πασ’ά» και το εβραϊκό «πεσάχ». Πρόκειται για κινητή γιορτή και γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου. Η άνοιξη, το νέο ξεκίνημα του κύκλου της γης μετά τον κρύο και σκοτεινό χειμώνα, το ξύπνημα της φύσης, τα νεογέννητα ζώα, τα δεκάδες χρώματα στην παλέτα της γης «γοήτευσαν» τους ανθρώπους. Έτσι, οι διαφορετικές θρησκείες γιορτάζουν με το δικό τους τρόπο αυτό το θαύμα.
Το Χριστιανικό Πάσχα, πιο λαϊκά η «Λαμπρή», διαρκεί 2 εβδομάδες, από την Κυριακή των Βαΐων, έως την Κυριακή του Θωμά. Ουσιαστικά όμως, όλα ξεκινάνε από την αργία της «Καθαράς Δευτέρας», που είναι η τελευταία ημέρα των Απόκρεων και η πρώτη μέρα της Σαρακοστής: της 40ήμερης περιόδου νηστείας και πνευματικής προετοιμασίας των πιστών πριν τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Από την Κυριακή των Βαΐων, ημέρα που εορτάζεται η ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όπου οι Ιουδαίοι τον υποδέχθηκαν κρατώντας βάγια, περνάμε στη Μεγάλη Εβδομάδα. Οι ορθόδοξοι Χριστιανοί βιώνουν την αναπαράσταση του θείου δράματος, μέσα από τα ευαγγέλια και τα άλλα Λειτουργικά κείμενα. Την πορεία του Ιησού προς τη Σταύρωση, τον θάνατο και την Ανάσταση. Η νίκη της ζωής επί του θανάτου συντελείται μέσα από την όμορφη Χριστιανική παράδοση.
Η Μεγάλη Δευτέρα, είναι αφιερωμένη στον Ιωσήφ τον γιο του Ιακώβ και βασικός γνώμονας είναι ο ακέραιος χαρακτήρας του.
Τη Μεγάλη Τρίτη, διαβάζονται η παραβολή των δέκα Παρθένων και το «τροπάριο τής Κασσιανής», όπου υμνείται η σημασία της μετάνοιας.
Η Μεγάλη Τετάρτη, είναι αφιερωμένη στην «πόρνη» την «αμαρτωλή» γυναίκα που μετανόησε και πίστεψε στο Χριστό. Λαογραφικά, είναι η μέρα που -τουλάχιστον σε παλαιότερα χρόνια- οι κουζίνες μοσχοβολούν φουρνισμένα κουλουράκια.
Η Μεγάλη Πέμπτη σηματοδοτεί την έναρξη των παθών του Χριστού και στα νοικοκυριά ξεκινάει το βάψιμο των κόκκινων, κατά κανόνα, αυγών, ενώ πλάθονται τα τσουρέκια. Στους ναούς τελείται η ακολουθία των Αχράντων Παθών, διαβάζονται τα Δώδεκα Ευαγγέλια τα οποία κορυφώνονται με τη σταύρωση και το επιβλητικό τροπάριο με τον εκπληκτικό στίχο «Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου, ὁ ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσας». Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης στολίζεται και ο Επιτάφιος.
Η αποκαθήλωση του Ιησού από τον Σταυρό, πραγματοποιείται τη Μεγάλη Παρασκευή. Οι καμπάνες ηχούν όλη μέρα πένθιμα, ενώ -ως ημέρα πενθους- θεωρείται ημέρα αποχής από δραστηριότητες. Το βράδυ γίνεται η ακολουθία της περιφοράς του Επιταφίου.
Η περιφορά και ο στολισμός του Επιταφίου αποτελούν εκδηλώσεις ξεχωριστής σημασίας και ομορφιάς. Κοινωνικές, ανθρώπινες, βαθιά συγκινητικές. Ένα από τα πιο δημοφιλή έθιμα της ημέρας, είναι το πέρασμα των πιστών κάτω από τον Επιτάφιο, ενώ σε πολλές ενορίες σε παραθαλάσσια μέρη ο Επιτάφιος μπαίνει στη θάλασσα για να αγιαστούν τα ύδατα!
Το Μεγάλο Σάββατο, το πρωί ψάλλεται ο Εσπερινός της Ανάστασης. Η ακολουθία, γνωστή και ως «Πρώτη Ανάσταση», δίνει το έναυσμα στους «άτακτους» να φάνε πια κάτι μη νηστίσιμο με τη δικαιολογία ότι «μα, έγινε η Ανάσταση!» Το μεσημέρι, στον Πανάγιο Τάφο, πραγματοποιείται η αφή του Αγίου Φωτός το οποίο διανέμεται σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο. Το βράδυ ακολουθεί η Τελετή της Αναστάσεως με την ακολουθία να κορυφώνεται σταδιακά στο «δεύτε λάβετε φως» και ύστερα στο «Χριστός Ανέστη» που συνοδεύεται από μηνύματα χαράς και ελπίδας και την απάντηση «Αληθώς».
Το να κρατήσεις αναμμένη τη λαμπάδα σου, αποτελεί αγαπημένη «άσκηση» για όλους και όλες, ενώ η ομορφιά της κοινωνικότητας αποτυπώνεται, στο μοίρασμα, τη μετάδοση του Αγίου Φωτός, κυριολεκτικά και μεταφορικά, μεταξύ αγνώστων.
Επιστρέφοντας στο σπίτι, το «σταύρωμα» της πόρτας για ευλογία, με καπνό από τις λαμπάδες, θα το αναλάβει κάποιος ψηλός, ενώ στο βραδινό τραπέζι της Ανάστασης, περιλαμβάνεται σχεδόν πάντα η γνωστή μαγειρίτσα και το τσούγκρισμα των αυγών.
Η Κυριακή του Πάσχα είναι γιορτή! Ημέρα Αναστάσιμης χαράς. Kάθε περιοχή στην Ελλάδα, έχει βάλει την δική της πινελιά, τροποποιώντας τα γνωστά έθιμα ή δημιουργώντας άλλα. Προτείνουμε ανεπιφύλακτα να ψάξετε τα διαφορετικά τοπικά έθιμα. Θα εντυπωσιαστείτε από την ποικιλία, αλλά και την ευρηματικότητά τους, κάτι που δίνει μια ξεχωριστή ομορφιά στη μεγαλύτερη γιορτή της oρθόδοξης Χριστιανικής εκκλησίας.
Ωστόσο κοινό χαρακτηριστικό είναι πως, στις περισσότερες περιοχές, το ψήσιμο του αρνιού, το γλέντι και η κατανάλωση αλκοόλ, κρατάνε όλη μέρα. Εδώ, να υπενθυμίσουμε, πως δεν είναι καθόλου κακή ιδέα να μην πιεί, όποιος ή όποια οδηγήσει το δρόμο της επιστροφής προς το σπίτι.
Μια ευχή! Να χαρούμε και να απολαύσουμε το Πάσχα με ασφάλεια, για εμάς και τους αγαπημένους μας. Χρόνια πολλά!