13/12/2022Η Ελληνική γλώσσα είναι πλούσια και οι ρίζες της χάνονται στον ιστορικό χρόνο. Αρχαία κείμενα, ιστορία, φιλοσοφία, ποίηση. Και τί δεν έχει γραφτεί στην όμορφη γλώσσα μας! Την αγαπάμε, τη μαθαίνουμε, αλλά μερικές φορές την… ταλαιπωρούμε.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα, ίσως και με λίγη διάθεση για χιούμορ. Ή «να πούμε αστεϊσμούς» πιο σωστά;
• Εξ’απαλών ονύχων. Όχι δεν σημαίνει ότι ασχοληθήκατε με κάτι «επιδερμικά» ή με ελάχιστο κόπο. Σχετίζεται με τα μαλακά νυχάκια που έχουν τα μωρά, άρα όταν το λέμε, υπονοούμε ότι ξέρουμε ή κάνουμε κάτι «από μικροί».
• Όταν οριοθετούμε κάτι το βάζουμε «στο πλαίσιο» και όχι «στα πλαίσια», εκτός αν κυριολεκτικά έχουμε κάποια πλαίσια στα οποία όντως κάτι τοποθετούμε.
• Χρησιμοποιούμε το «κατ’αρχήν» για να υπονοήσουμε τα βασικά σημεία, αλλά λέμε «κατ’αρχάς» για να δηλώσουμε ότι λέμε κάτι «αρχικά».
• «Πράσινα άλογα» και «πράσσειν άλογα». Ίσως η πρώτη έκφραση να δηλώνει μια σουρεαλιστική συμπεριφορά, αλλά πρόκειται για παραφθορά της δεύτερης που σημαίνει φυσικά ότι κάποιος «δεν πράττει με λογική».
• «Μέτρον άριστον». Η φράση είναι αρκετή χωρίς το «παν» μπροστά.
• «Εκ των ων ουκ άνευ». Sine qua non το έλεγαν οι Λατίνοι! «Χωρίς αυτό δεν μπορείς» θα το μεταφράζαμε στα νέα ελληνικά. Σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιείται λανθασμένα ως «εκ των ουκ άνευ»!
• Ένας τόνος κάνει τη διαφορά. Το σωστό είναι «το φιλοθέαμον κοινό» και όχι «το φιλοθεάμον». Ακόμα και ο διορθωτής κειμένων δεν το δέχεται!
• Ενώ λέμε απογοητεύω και όχι απαγοητεύω, λέμε απαθανατίζω και όχι αποθανατίζω.
• Για το τέλος ένα μικρό σοκ. Ένα ακουστικό λάθος στο αγαπημένο τραγούδι «Στου Θωμά». Οι «διαβόλοι» δεν θα χορέψουν με βιολί «σαν του Ροβιόλη». Ο καημένος ο Ροβιόλης δεν υπήρξε ποτέ. Δεν υπάρχει, όμως, ούτε όργανο «σαντουροβιόλι». Ο στίχος αναφέρεται στη «ζυγιά», στο παράλληλο παίξιμο δηλαδή ενός βιολιού και ενός σαντουριού, όπου «ποιητική αδεία» έγινε σαντουροβιόλι.
Σε αντίθεση με αυτά τα γλωσσικά ευτράπελα, να θυμάστε πάντα ότι η Μινέττα στους όρους των συμβολαίων της μιλάει…
απλά ελληνικά.